شهرتوس درسیره و عرف خود،تدین، ولایتمداری، راست قامتی، صبرواستقامت، صداقت، ایثار و وفاداری به دین و ملک و میهن را در قول، فعل وعمل ،از ابتدا تا کنون به اثبات رسانده، و همیشه این ویژگی ها را مانند بقیه مردم ایران زمین، به نسل های بعد ازخود منتقل کرده و خواهد کرد.
براستی چگونه می توانیم ازاین پتانسیل بالقوه،درجهت ایجاد و تداوم منطقه ی (گردشگری،اقتصادی،فرهنگی،رفاهی،اشتغال زایی) درامروز و فردا استفاده کنیم؟
قطعا تمامی فعالیت های مثبت بشریت درطول قرون و اعصار،برای تعالی و رشد انسان ها در همهی زمینه ها بوده است.
آیا شایسته است با این بهانه و رویکرد که باید مردم بومی به محل و منطقه دیگر، کوچ کنند ، و شهرتوس به عنوان شهر گردشگری و تاریخی بازسازی شود آرامش را از ساکنان فعلی سلب کنیم و تا اجرای طرح که خدا میداند چه موقع خواهد بود، آنها را دربلاتکلیفی نگه داریم؟
چگونه و با چه منطقی ، مردم را در این شهر با ضعف و یا عدم برخی از زیر ساخت ها ، به حال خود رها کرده ایم؟
دورنمای کوچ مردم و اهالی توس
چنانچه اوضاع بر وفق مراد باشند ، و همه مردم به مکانی دیگر کوچ کنند ، آنگاه شهرتوس طبق برنامه و به هنگام بازسازی شود احتمالا عده ای سرمایه دار ، با رانت وبدون رانت، وارد شهر شده و اقدام به ایجاد واحد های تجاری گوناگون خواهد نمود .
اما آیا بواقع نمی توانیم به مردم ساکن و بومی،اعتماد کنیم ؟ بدون جابه جایی آن ها که کل منازل و مغازه هایشان، حدودا 30 درصد مساحت کل زمین های داخل دیوار های اصلی شهر ، را شامل می شود.
و با ایجاد
تعاونیهایی در راستای اجرا و انجام دائمی امور ، پس از اتمام طرح ها
(احداث بناهای سنتی ، حفاظت ، ومرمت ، نگهداری ، نظافت ، راهنمایی گردشگری
و...) در 70 درصد مساحت باقیمانده ، حریم داخلی دیوارها ی اصلی شهر ، را به
ساکنان بومی واگذار کنیم.
به منظور مانوس شدن بنا های فعلی موجود
در شهر با بنا های سنتی که در آینده احداث خواهند شد، شایسته است نسبت
به تغییر ظاهری دیوارها ، درب و پنجره های مشرف به معابر ، بناهای فعلی غیرتاریخی ،
مبادرت نمائیم .
در ادامه ، فروشندگان واحد های تجاری فعلی ، نسبت به پوشیدن واستفاده از لباس های سنتی اقدام خواهند کرد.
کف
خیابان ها نیز، چون در حال حاضر فقط خیابان اصلی آسفالت است ، می توانیم
با طرح هایی ازقبیل سنگ فرش کردن ، تمامی معابر ، جلوه ای خاص وزیباتر به
این شهر بدهیم .
از قضا پس ازاتمام و تکمیل کل پروژه ، به تدریج
واحد های تجاری ، درراستای تقاضای گردشگران ، تغییر کاربری به صنایع دستی
و... خواهند داد . و به دنبال آن بسیاری از خانم های خانه دار ساکن در
منطقه نیز به تولیدات صنایع دستی راغب خواهند شد .
در روستای
تاریخی وگرد شگری «ابیانه» مردم در عین حالیکه در تمامی نقاط روستا زندگی
می کنند، ضمنا از این اثر تاریخی وگردشگری محافظت و نگهداری هم می کنند .
اما
در شهرتوس ، با اجرای طرح ، ساکنان بومی منطقه ، که در 30 درصد مساحت کل
شهر زندگی می کنند ، می توانند امورات 70 درصد باقیمانده مساحت شهر، از
قبیل اقامتگاه های سنتی جهت اسکان موقت گردشگران و... را ، که در بافت سنتی
ایجاد می شود ، اداره نمایند.
فراموش نکنیم که یکی ازبزرگترین نمونه های عالی واگذاری اموربه مردم،درعرصه ی 8 سال دفاع
مقدس بود،با آن حماسه های پرشور،صادقانه ومتعهدانه ،در مناطق جنگی وپشت
جبهه ها،که قطعا به عنوان برگ زرینی درتاریخ ثبت شد،هست وباقی خواهد ماند.
اعتبارات طرح از کجا تامین خواهد شد ؟ باید گفت با هماهنگی ادارات ذیربط می توان از ردیف بودجه ای وام های اخیری که برای تعاونی های روستائی در نظرگرفته شده ، استفاده نمود ویا با انتشار اوراق مشارکت توسط سازمان میراث فرهنگی وگردشگری وشهرداری مشهد ، اقدام به جذب اعتبارات نموده وحتی تلفیقی از هر دو را انجام داد.
به نظر می رسد همواره مسئولین یا تصمیم گیران ، در مواجهه با طرح های پیشنهادی ،با لحاظ اشراف اطلاعاتی جامع وکاملی که از موضوعات (منافع مردم،بسترها،قوانین ومقررات) دارند ،اقدام به تفکر و تعمق در جهت بهینه سازی طرح های پیشنهادی می کنند. وهمیشه این تصمیم ها همراه با تدبیر های لازم برای پیشگیری از عوارض وسوء استفاده های احتمالی ، درامروز وفردا خواهد بود.
انتظار از مدیران و تصمیم گیران و کارشناسان مرتبط : شایسته است اصلی ترین و مهم ترین بخش طرح نهایی ومصوب ، عدم انتقال ساکنان بومی به مکانی دیگر ، و تامین منافع کوتاه و بلند مدت مردم باشد .
بدیهی است مراجع مربوطه می توانند ضمن ارائه راهبردها و نظارت مستمر، مردم را به عنوان مهم ترین اصل وعامل در نظر و عمل ، به کار گرفته و با این رویکرد ، امید به زندگی ، اشتغال پایدار و فزاینده، کرامت ومنزلت آنان را افزایش دهند.
مجید صفدری و احمد صفائی
نژاد / تابناک خراسان رضوی