ساعت ۱ و ۲۸ دقیقه و ۲۷ ثانیه روز پنج شنبه ۱ فروردین ۱۳۹۸ هجری شمسی است.
مطابق ۱۴ رجب ۱۴۴۰ هجری قمری
و ۲۱ مارس ۲۰۱۹ میلادی
خوک
حتما بخوانید:
تعطیلات هجری شمسی در تقویم رسمی کشور
اوقات شرعى شهرهاى زیارتى سال 98
تاریخ تقویم در ایران و کشورهای اسلامی
March - April 2019
رجب - شعبان - ١٤٤٠
April - May 2019
شعبان - رمضان - ١٤٤٠
May - June 2019
رمضان - شوال - ١٤٤٠
June - July 2019
شوال - ذوالقعده - ١٤٤٠
July - August 2019
ذوالقعده - ذوالحجه - ١٤٤٠
August - September 2019
ذوالحجه - محرم - ١٤٤٠
September - October 2019
محرم - صفر - ١٤٤١
October - November 2019
صفر - ربيع الاول - ١٤٤١
November - December 2019
ربيع الاول - ربيع الثاني - ١٤٤١
December ۲۰۱۹ - January ۲۰۲۰
ربیع الثانی - جمادی الاولی - ١٤٤١
January - February ۲۰۲۰
جمادی الاولی - جمادی الثانیه - ١٤٤١
February - March ۲۰۲۰
جمادی الثانیه - رجب - ١٤٤١
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
در جدول زیر اوقات شرعی مراکز استانهای ایران برای سال ۱۳۹۸ ارائه شده است
اراك | اردبيل | اروميه |
اصفهان | اهواز | ايلام |
بجنورد | بيرجند | بندرعباس |
بوشهر | تبريز | تهران |
خرم آباد | رشت | زاهدان |
زنجان | ساري | سمنان |
سنندج | شهركرد | شيراز |
قزوين | قم | كرج |
كرمان | كرمانشاه | گرگان |
مشهد | همدان | ياسوج |
يزد |
در جدول زیر اوقات شرعی شهرهای زیارتی برای سال ۱۳۹۸ ارائه شده است.
اوقات شرعی شهرهای زیارتی خارج از ایران، مندرج در این پایگاه، بر اساس معیارهای فقهی شیعه محاسبه و تنظیم شده است.
|
||||||||||
♦خورشیدگرفتگی کلی. سه شنبه ۱۱ تیر. غیر قابل رؤیت در ایران
این گرفتگی در بیشتر مناطق آمریکای جنوبی، بخشی از آمریکای مرکزی و اقیانوس آرام قابل مشاهده است.
♦خورشیدگرفتگی. پنج شنبه ۵ دی. قابل رؤیت در ایران
این خورشیدگرفتگی از نوع حلقوی است که در ایران و بسیاری از نقاط جهان به صورت جزیی دیده میشود. در تهران، ماه حداکثر ۶۱ درصد از قرص خورشید را میپوشاند و قرص گرفتۀ خورشید در حالی طلوع میکند که مراحل باز شدن را سپری میکند. در تهران، گرفتگی در ساعت ۸ و ۲۳ دقیقه پایان مییابد. زمان و حداکثر میزان پوشیدگی در سایر نقاط ایران با تهران متفاوت است. این مقدار از حداکثر ۸۶ درصد در جزایر خلیج فارس تا حداقل ۴۶ درصد در شمال شرق کشور متغیر است. این گرفتگی در آسیا، بخشهایی از شمال و غرب استرالیا، بخشی از شمال شرق آفریقا، به صورت جزیی و در بخشی از عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، عمان، جنوب هند، سریلانکا، مالزی، سنگاپور، اندونزی، فیلیپین و برونئی به صورت حلقوی قابل مشاهده است.
♦ماهگرفتگی جزیی. چهارشنبه ۲۶ تیر. قابل رؤیت در ایران
آغاز گرفتگی: ۳۲ دقیقه بامداد
حداکثر: ساعت ۲ و ۱ دقیقه بامداد
پایان گرفتگی: ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه بامداد
حداکثر پوشیدگی قرص ماه: ۶۷ درصد
این گرفتگی در آمریکای جنوبی به جز بخشی از شمال غرب آن، اروپا، آسیا به جز شمال شرق آن، آفریقا و استرالیا دیده میشود.
بررسی انواع گاهشماریهای رایج در کشورهایاسلامی، بحث مفصلی است که از زوایای گوناگون میتوان آن را مطرح کرد. بسیاری از این گاهشماریها، با ارکانی مختص تمدناسلامی، در کشورهای اسلامی به وجود آمده و برخی ازگاهشماریها نیز، بدون داشتن مظاهری از تمدن اسلامی، درسرزمینهای غیراسلامی پدید آمده، اما در برخی کشورهایاسلامی رواج یافته است.
در این مقاله، پس از طرح مسائل کلی در باره واژه تقویم و ارکان گاهشماریها، گاهشماریهای رایج در سرزمینهای اسلامی در دو تقسیمبندی عمده بررسی شده است:
۱) بر اساس سرزمینها و گاهشماریهای رایج در آنها (تقسیمبندی جغرافیایی، بخشهای۳ تا ۵ مقاله)
۲) بر اساس گونههای مختلفی از گاهشماریها با ارکان غیر اسلامی که در سرزمینهای اسلامی رواج داشته یادارند (تقسیمبندی موضوعی، بخشهای ۶ تا ۸ مقاله).
بر این اساس، این مقاله شامل این بخشهاست:
تقویم هجری شمسی
تقویمی که ما از آن استفاده میکنیم، یکی از دقیقترین و مناسبترین تقویمهای جهان است، اما متاسفانه فقط اندکی از ما آن را به خوبی میشناسیم و تاریخچه به وجود آمدن آن را میدانیم. برای مثال، برخلاف تصور عموم، تقویمی که امروز از آن استفاده میکنیم، قدمت ۱۳۸۶ ساله ندارد، بلکه در همین دو قرن اخیر تدوین شده است. ابتدا با مفهوم سال شمسی حقیقی آشنا شوید.
سال شمسی حقیقی
مدت زمان بین دو عبور متوالی مرکز خورشید از نقطه اعتدال بهاری است و مدت متوسط آن در ساعت ۱۲ زیجی تاریخ صِفر ژانویه ۱۹۰۰ میلادی، ۲۴۲۱۹۸۷۸/۳۶۵ شبانهروز یا معادل ۳۶۵ شبانهروز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۹۷/۴۵ ثانیه حساب شده است. مدت متوسط سال شمسی حقیقی، ثابت نیست و سالانه معادل ۰۰۰۰۰۰۰۶۱۴/۰ شبانهروز یا ۰۰۵۳۰/۰ ثانیه از مدت متوسط سال شمسی حقیقی کاسته میشود. مدت متوسط سال شمسی حقیقی ثابت نیست و بر اثر تغییرات تعدادی از مشخصههای نجومی، تغییر میکند. (صیاد ۱۳۷۳، ص. ۲۹)
تقویم هجری شمسی بُرجی
اولین بار عبارت «هجری شمسی» در تقویم رسمی سال ۴-۱۳۰۳ هجری قمری آمد. این تقویم را عبدالغفارخان نجم الدوله (۱۲۵۹ - ۱۳۲۶ ق) استخراج کرده بود که در بالای صفحات آن برای نخستین بار عبارت سال هجری شمسی ۱۲۶۵ به چشم میآید. البته عبدالغفارخان نجم الدوله در سالهای بعد و در تقویمهای آن روزگار که به صورت دفترچهای منتشر میشد، ستون جدیدی برای روزها و دوازده برج حَمَل، ثور، ... و حوت، به طور مرتب درج میکرد و بدین ترتیب وی برای اولین بار تقویمی را اختراع و ابداع کرد که امروزه به نام «تقویم هجری شمسی بُرجی» معروف شده است. تا قبل از این تاریخ، تقویمی که اساس آن شمسی و مبداء آن هجرت حضرت محمد (ص) از مکّه به مدینه باشد، در ایران رایج نبوده است. (صیاد ۱۳۷۵، ص. ۱۱۱)
مبدا تقویم هجری شمسی بُرجی، اول بهار سال شمسی است که در آن هجرت حضرت محمد (ص) از مکّه به مدینه اتفاق افتاده است. این مبداء مطابق روز جمعه ۱۹ مارس ۶۲۲ میلادی (یولیانی) است. آغاز یا لحظه تحویل سال، (لحظه عبور مرکز خورشید از نقطة اعتدال بهاری نیمکره شمالی) دقیقاً با محاسبات نجومی تعیین میشود. به این جهت، اولین روز سال همیشه بر روز اول بهار منطبق است. این سال از لحاظ استفاده در زندگی روزمره، شامل ۳۶۵ شبانهروز در سال کبیسه است. نام ماههای این تقویم (برجها)، به ترتیب همنام با دوازده صورت فلکی قدیمی منطقهالبروج است. (جدول ۱) تعداد شبانهروز هر برج برابر با مدت حرکت مرکز خورشید در همان برج که به علت حرکت ظاهری غیریکنواخت مرکز خورشید روی مدارش از ۲۹ تا ۳۲ شبانهروز تغییر میکند. در ضمن این امکان وجود داشت که تعداد شبانهروزهای هر یک از بروج از سالی به سال دیگر تغییر کند.
نوروز (اولِ حَمَل) و کبیسههای تقویم هجری شمسی برجی از طریق محاسبه لحظه تحویل سال و مقایسه آن با لحظه ظهر حقیقی تعیین میشود. سال کبیسه هر چهار و گاهی هر پنج سال یکبار اتفاق میافتد. دوره دوم مجلس شورای ملی ایران در ماده ۳ قانون محاسبات عمومی، مصوب ۲۱ صفر ۱۳۲۹ مطابق ۲ حوت ۱۲۸۹، تقویم هجری شمسی بُرجی را به عنوان مقیاس رسمی زمان در محاسبات دولتی پذیرفت (صیاد ۱۳۷۳، ص. ۲۹).
رديف | نام | معني |
1 | حَمَل | بره |
2 | ثور | گاو |
3 | جوزا | دوپيكر |
4 | سَرَطان | خرچنگ |
5 | اسد | شير |
6 | سنبله | خوشه |
7 | ميزان | ترازو |
8 | عَقرب | كژدم |
9 | قوس | كمان، كماندار |
10 | جَدي | بزغاله |
11 | دَلو | آبدهنده، آبكش |
12 | حوت | دوماهي |
تقویم هجری شمسی
تقویم هجری شمسی که هم اکنون تقویم رسمی کشور است، ازهر لحاظ به جز در نام و تعداد شبانه روزهای ماهها همانند تقویم هجری شمسی بُرجی است. نام ماههای تقویم هجری شمسی ریشه اوستایی دارند: «دی» یکی از القاب اهورامزدا و نام ۱۱ ماه بقیه، اسامی فرشتگان و یاوران اهورامزدا است (جدول ۲).
رديف | نام | معني |
1 | فروردين | نيروي پيشبرنده |
2 | ارديبهشت | راستي و پاكي |
3 | خرداد | كمال و رسايي |
4 | تير | باران |
5 | مرداد | جاودانگي و بي مرگي |
6 | شهريور | كشور برگزيده |
7 | مهر | عهد و پيمان |
8 | آبان | آبها |
9 | آذر | آتش |
10 | دي | آفريدگار، دادار |
11 | بهمن | انديشه نيك |
12 | اسفند | فروتني و بردباري |
ماههای فروردین تا شهریور ۳۱ شبانه روز، ماههای مهر تا بهمن ۳۰ شبانه روز و ماه اسفند در سالهای عادی ۲۹ و در سالهای کبیسه ۳۰ شبانه روز است. نوروز (اول فروردین) و کبیسههای تقویم هجری شمسی از طریق قاعده نوروز تحویلی- محاسبه لحظه تحویل سال و مقایسه آن با لحظه ظهر حقیقی را برای نصف النهار رسمی ایران- تعیین میشود. طول جغرافیایی نصف النهار رسمی ایران ۵/۵۲ درجه شرقی است. در اینجا یکی از دو حالت زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
الف- اگر لحظه تحویل سال، بین بعد از ظهر سیصد و شصت و پنجمین و قبل از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و ششمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را عادی به حساب میآورند
ب- اگر لحظه تحویل سال، در بعد از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و هفتمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را کبیسه به حساب میآورند. (صیاد ۱۳۷۳، ص. ۳۰)
بررسیهای انجام شده نشان میدهد که کبیسههای تقویم هجری شمسی تثبیت شده نیستند و به صورت هر چهار و گاهی هر پنج سال یکبار اتفاق میافتند (برای اطلاع از نظرات مختلف درباره آرایه کبیسههای تقویم هجری شمسی رجوع کنید به قاسملو ص. ۹۳- ۱۴۳).
در دوره پنجم مجلس شورای ملی ایران بر اساس قانونی (مصوب ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ هجری شمسی)، بروج به ماههای فارسی تغییر یافتند و از نوروز ۱۳۰۴، تقویم هجری شمسی به عنوان تقویم رسمی کشور، جایگزین تقویم هجری شمسی بُرجی شد (عبدالهی، ص. ۳۳۱).
برتریهای تقویم هجری شمسی
تقویم هجری شمسی از لحاظ نجومی و طبیعی، از بهترین و دقیقترین تقویمهای جهان است. دلایل برتری این تقویم را میتوانیم به این ترتیب بیان کنیم:
الف- مدت سال شمسی، نوروز و کبیسههای تقویم هجری شمسی، دقیقاً بر مبنای محاسبات نجومی تعیین میشود. تقویم هجری شمسی، تنها تقویم متداول در جهان است که علاوه بر کبیسههای چهارساله، کبیسه پنج ساله نیز دارد. وجود کبیسههای پنج ساله، باعث انطباق دایمی و دقیقتر تقویم هجری شمسی با فصول طبیعی میشود.
ب- تعداد روزهای ماههای تقویم هجری شمسی مبنای نجومی و طبیعی دارد. به عبارت دقیقتر، تعداد روزهای ماهها با مدت حرکت ظاهری غیربکنواخت مرکز خورشید روز دایره البروج و عبور از دوازده صورت فلکی منطقه البروج، هماهنگی کامل دارد. مرکز خورشید، نیمه اول مدار ظاهری خود (شامل فصول بهار و تابستان) را در مدت ۱۸۶ شبانهروز و نیمه دوم مدار ظاهری خود (شامل فصول پاییز و زمستان) را در سالهای عادی و کبیسه، به ترتیب در ۱۷۹ و ۱۸۰ شبانهروز طی میکند.
ج- آغاز سال تقویم هجری شمسی، با سالگرد تولد بهار و آغاز شکوفایی دوباره طبیعت شروع میشود. در سیر تاریخچه تحول تقویم در جهان، هرگز تقویمی که اغاز سال آن همواره با آغاز بهار شروع شود، در هیچ مدرک و سند و یا ماخذ نجومی، تاریخی، دینی و ... ذکر نشده است.
منابع:
عبدالهی، رضا. تاریخِ تاریخ در ایران، تهران، ۱۳۶۶
صیاد، محمدرضا. «پیدایش و سیر تحول تقویم هجری شمسی»، میراث جاویدان، ویژه تاریخ علم در اسلام و ایران، سال ۴، شماره ۳ و ۴،۱۳۷۵، ص. ۱۰۹ – ۱۱۸.
صیاد، محمدرضا. «تقویم هجری شمسی»، نجوم، سال ۳، شمارة ۱۱، مهر ۱۳۷۳، ص. ۲۹-۳۱.
قاسملو، فرید. «مقایسه روشها و معادلات مختلف برای اعمال کبیسههای گاهشماری هجری خورشیدی در منابع مختلف»، مجله تاریخ علم، شماره پنجم، ۱۳۸۵، ص. ۹۳ -۱۴۳.