همه کسانی که در دهه 60 در تهران زندگی می کردند مینی بوسهای فیات و بنز را به یاد دارند. همان مینی بوسهایی که برای خط های مختلف به جای تاکسی مورد استفاده قرار می گرفتند و برخی مسافران به دلیل کمبود جا مجبور بودند تا مقصد سرپا بایستند.
اکنون با گذشت نزدیک به سه دهه هنوز این ماشینهای پیر و تاریخ مصرف گذشته در سطح شهر تردد می کنند و دود غلیظی که از اگزوز آنها خارج می شود آلودگی تهران را چند برابر می کند.
مینی بوسهای پایتخت در حالی دهه سوم زندگی خود را سپری می کنند که بر اساس برآورد سازمان محیط زیست سن فرسودگی مینی بوس هشت سال تعیین شده است.
طرح جایگزینی خودروهای فرسوده یازده سال پیش در دستور کار محیط زیست قرار گرفت.اما بنا به دلایلی از جمله همکاری نکردن سایر نهادها موفقیت چندانی حاصل نشد تا همچنان این منبع آلوده کننده در سطح شهر تردد کنند.
به گفته کارشناسان تنها با خروج اتوبوسها و مينيبوسهاي فرسوده ميتوان در حدود 18درصد از ميزان انتشار روزانه ذرات معلق در تهران را کاهش داد.
در همین حال معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران از اجرای طرحی خبر داده که به موجب آن طرح خروج خودروهای فرسوده در قالب سه گزینه در دستور کار قرار گرفته است.
سيد جعفر تشكري هاشمي گفته علاوه بر ۱۱۰۰ دستگاه ميني بوس تحت پوشش واحد اتوبوسراني تهران كه به سن فرسودگي رسيدهاند، صدها دستگاه ميني بوس فرسودهاي كه به عنوان سرويس ادارات، كارخانجات و مدارس تهران مشغول به كار هستند را نيز بايد اضافه كرد.
وي با اشاره اين كه طرح مديريت شهري در زمينه خروج ميني¬بوسهاي فرسوده بر اساس نظرسنجي از مالكان اين خودروها در قالب ۳ گزينه اجرايي طراحي شده، اظهار كرد: در گزينه اول، مبلغی بالغ بر ۳۰ ميليون تومان به عنوان كمك بلاعوض به مالك مينيبوس فرسوده پرداخت و خودروي وي از رده خارج ميشود.
تشکری هاشمی با بیان اين كه در گزينه دوم با هماهنگي شركت واحد اتوبوسراني، مينيبوس فرسوده از رده خارج شده و به جاي آن يك دستگاه اتوبوس با شرايط ويژه در اختيار متقاضي قرار ميگيرد، تصریح كرد: در گزينه سوم نيز كه براي اجراي آن در حال رايزني هستيم، اخذ وام كم بهره از بانكها و واگذاري آن به متقاضيان در دستور كار قرار دارد.
معاون شهردار تهران با اشاره به اينكه در سالهاي اخير، پروژهاي با همكاري سازمان حفاظت محيط زيست تعريف شده بود كه مطابق آن ۲۰ ميليون تومان از طرف شهرداري تهران و ۲۰ ميليون تومان ديگر نیز از طريق سازمان مذکور در قالب كمک بلا عوض به مالكان مينيبوسهاي فرسوده پرداخت ميشد، اظهار كرد: علاوه بر اين، ۶۰ ميليون تومان وام بانكي كم¬بهره در اختيار متقاضي قرار ميگرفت و ۱۵ ميليون تومان نيز بابت اسقاط خودروي فرسوده به وي پرداخت ميشد.
تشکری هاشمی با بیان اينكه به دليل كمبود اعتبارات سازمان حفاظت محيط زيست، اجراي اين پروژه پس از نوسازی تنها ۱۹۰ دستگاه مينيبوس فرسوده با استفاده از تسهيلات مذکور در تهران متوقف شد، تصریح كرد: يكي از مهمترين مشكلات از رده خارج كردن مينيبوسهاي فرسوده، افزايش قيمت مينيبوس به مبلغ ۱۳۰ تا ۱۶۰ ميليون تومان است كه عملاً باعث شده مالكان اين خودروها به دليل عدم تناسب درآمد با سرمايهگذاريشان، تمايلی به جايگزيني خودرو خود نداشته باشند.
تشکری هاشمی افزود: مینیبوسهای فرسوده به عنوان یکی از عوامل مهم آلاینده هوای تهران همچنان در خیابانهای شهر جولان میدهند.
وی با اشاره به این که دولت با عدم پرداخت تعهدات خود موجب توقف روند خروج خودروهای فرسوده شده، اظهار کرد: تردد مینیبوسهای فرسوده تقریباً در تمام دنیا منسوخ شده اما این مینیبوسها همچنان در تهران در حال تردد هستند.
معاون شهردار تهران با بیان این که تردد مینیبوسهای فرسوده بیش از سه برابر مینیبوسهای نو هوا را آلوده میکند، تصریح کرد: خروج این مینیبوسها از چرخه حمل و نقل عمومی به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر، سالهاست در پیچ و خم اجرا دست و پنجه نرم میکند.
وی با بیان این که افزایش قیمت خودرو مشکلات جدی را در روند نوسازی مینیبوسهای فرسوده به وجود آورده، افزود: سال گذشته قیمت مینیبوس به یک باره به حدود سه برابر افزایش یافت که رانندگان مینیبوسهای فرسوده قادر به تامین این هزینه نیستند و در نتیجه اجرای طرح مذکور هماکنون متوقف مانده است.
به هر حال پرونده خرج مینی بوسهای فرسوده از ناوگان حمل و نقل عمومی خیلی وقت است که باز شده اما نهادهای مربوطه به تعهد خود در این خصوص آن طور که باید و شاید عمل نکرده اند.
این خودروها خیلی وقت است که عمر مطلوب خود را سپری کرده اند و جزآلوده کردن هوای شهرهیچ فایده دیگری ندارند .