پدیده حاشیهنشینی پدیده¬ای شهری است که با توجه به رشد شهرنشینی بیرویه در جهان، ایران و وجود مهاجرتهای روستا ـ شهری شکل گرفته و گسترش یافته است، حاشیهنشینی به عنوان برهم زننده تعادل فیزیکی شهرها، نشاندهنده توسعه ناموزون شهری و منطقه¬ای است و دغدغه بسیاری از متخصصین شهری، جامعهشناسان، معماران و غیره است.
حاشيه نشيني در ايران بعد از اصلاحات ارضي (كه ناشي از ترس آمريكا از وقوع انقلابهاي دهقاني بود)مطرح شد و با برنامه ريزيهاي مبتني بر الگوي سرمايه داري حاصل از ذهن برنامه ريزان غربگرا،(كه توجه به عدالت اجتماعي را ناقض آرمانهاي توسعه ميدانستند) شدت يافت و الان به بحراني جهت ايجاد مشكل در شهرها مبدل شده ،بحراني كه ريشه بخش عمده مخاطرات اخلاقي و اجتماعي شهرهاست.
اگر با آمارهای سازمان بهزیستی جلو برویم، هماکنون حدود 12 تا 13 میلیون نفر در مناطق حاشیهنشین زندگی میکنند که مدام هم جمعیت آنها در حال افزایش است، طوری که حالا به گفته رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران، نسبت جمعیت شهرهای اطراف به پایتخت خطرناک است و هماکنون 60 نقطه روستایی در اطراف تهران به شهر بدل شدهاند و خطر بالقوهای هستند، چرا که اگر این روند کنترل نشود، بزودی این شهرها به استان تبدیل میشوند.
محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار تابناک تهران درباره حاشیه نشینی در اطراف تهران گفت: " نمی توان آمار دقیقی از زاغه نشینی های اطراف تهران داشت، و به همین دلیل حرف و حدیث های زیادی وجود دارد با آمارهایی متفاوت که نه می توان نادیده شان گرفت و نه می توان به ین آمار مطمئن بود."
وی ادامه داد: "تا کنون آمر 3 میلیون نفری برای حاشیه نشینان تهرانی اعلام شده، اما بازهم امکان تغییر این آمار وجود دارد."
حقانی با اشاره به مهاجرت از شهرستان ها و روستاها به تهران افزود: "این روزها افراد به امید یک کار مناسب روستاهای خود را رها میکنند و به تهران می آیند، به همین دلیل روستا ها خالی از سکنه میشود، در حالی که در کشور نباید چنین اتفاقی رخ دهد."
وی درباره علل به وجود آمدن حاشیه نشینی اظهار کرد: "این افرادی که به علت نبود فضای کاری مناس در شهر و روستای خود به امید کار و درآمد خوب به تهران می آیند، بعد از مدتی با مشکلات مالی و گاهی فرهنگی رو به رو شده و به حاشیه و اطراف شهر پناه می برند."
رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، با انتقاد از تمرکز زایی کشور در شهر تهران و کلان شهر ها، تأکید کرد: "درست اس که بیش از 40درصد از منابع مالی کشور در پایتخت است، اما می توان بسیاری از کارخانجا، دانشگاه ها و مراکز تولیدی و تجارت را به دیگر شهرها انتقال داد تا هم باری از دوش تهران برداشته شود و هم اشتغال در شهرستان ها و روستاها به وجود بیاید."
محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، در پایان با اشاره به مشکلا زیس محیطی تهران نیز گفت: "وجود تمام کارخانجات مهم، جمعیت بالا، حاشیه نشینان اطراف تهران و هزاران مشکل دیگر در پایتخت بر مسائل زیست محیطی هم تأثیرگزار است. چراکه هر منطقه ای تا یک اندازه ای ظرفیت زیست محیطی برای زندگی دارد، متأسفانه در سال 75 ظفیت زیست محیطی تهران به پایان رسید، اما همچنان جمعی در حال افزایش است."