به گزارش تابناک مازندران ، پدیدهٔ تغییراقلیم، مشکلات و مسایلی را سبب شده که بهتدریج امکان زندگی را برای بخش عمدهای از مردم جهان سخت و حتی غیرممکن خواهد کرد.
شدت این تغییر در تمام نقاط جهان یکسان نیست؛ برخی کشورها کمتر و برخی دیگر بیشتر آسیب میپذیرند. کشورهایی که در مناطق آبوهوایی خشک و نیمهخشک قرار دارند عملاً با مشکلات بیشتری از تغییراقلیم مواجهند. مشکلات اقتصادی و فقر ناشی از فقدان دانش پیشرفته نیز در این کشورها خود مزید بر علت است که روند تخریب بیشتر منابعطبیعی را تشدید میکند. کشور ما یکی از این کشورهای بهشدت آسیبپذیر است که با توجه به سیاستگذاریهای نادرست، موجب بیتوجهی به منابعطبیعی و تبدیل کاربری عرصههای این منابع شده است.
رها کردن جنگلها بهحال خود تحت عناونین مختلف، نمونهٔ بارز این بیتوجهیهاست. کماهمیت دادن به توسعه و احیای جنگلها در شرایطی در کشور رخ میدهد که در سایر مناطق جهان توسعهٔ جنگلها را یکی از مهمترین و موثرترین عامل کمکردن تأثیرات نامناسب تغییراقلیم میدانند. اجرایی شدن پروتکل کیوتو (پیمان کیوتو ۲۰۰۵) یک معاهده در قالب سازمان ملل متحد با هدف کاهش انتشار انیدرید کربنیک و کاهش تغییراقلیم بود. مطابق توافقات این پروتکل، کشورهای جهان متعهد شدهاند که در هفت سال آینده یعنی تا سال ۲۰۳۰ درجه حرارت متوسط کرهٔ زمین بیش از ۱.۵ درجهٔ سانتیگراد افزایش پیدا نکند.
افزایش بیش از حد این درجه حرارت پیشبینی شده میتواند فاجعههای جبرانناپذیری را در جهان موجب شود. در کشور ایران در حال حاضر درجهٔ حرارت متوسط هوا به بیش از 2 درجهٔ سانتیگراد افزایش پیدا کرده است. عواقب ناشی از این افزایش بیش از حد درجه حرارت باعث بروز خشکسالیهای متعدد، در هم ریختن فصول بارندگی، نوع، محل و شدت آنها توأم با مسایل و مشکلات دیگری شده است. افزایش بیش از حد درجه حرارت هوا بیش از همه نشأتگرفته از مصرف زیاد از حد مواد فسیلی و توسعهٔ نامعقول کشاورزی است. تاکنون تدابیر اتخاذ شده به منظور کم کردن اثرات تغییراقلیم در کشور نقش چندان موثری هم در کم کردن درجهٔ حرارت هوا نداشته است.
اخیراً دولت با توجه به تعهدات بینالملی و وضعیت نامناسب محیط زیستی در کشور، پیشنهاد کاشت یک میلیارد نهال طی چهار سال آینده را در دستورکار خود قرار داده است که چنانچه با موفقیت اجرایی شود امری قابلتقدیر و ستودنی است. یکی از مهمترین خواص بیولوژیکی نهالهای کاشتهشده که قرار است در چندین دههٔ آینده به درختان تنومند مبدل شوند، جذب انیدرید کربنیک هوا به منظور فعالیتهای فتوسنتزی و تعدیل گرمای منطقه است.
هرچه درختان انیدرید کربنیک بیشتری را از هوا جذب کنند، رشد سالانهٔ آنها بیشتر و همزمان باعث خنکتر شدن هوا خواهند شد. انیدرید کربنیک دارای یک نقش چند جانبه است. یک طرف موجب رشد درختان و از طرف دیگر باعث افزایش گرما و خشکسالی است. نهالهای کاشته شده بهمنظور کمکردن درجهٔ حرارت هوا و مساعد شدن شرایط تغییراقلیم کاشته میشوند. آنها نخست احتیاج مبرمی به آبوهوای مساعد دارند که معمولاً در مناطق خشک و نیمهخشک کشور و خارج از حوزهٔ مناطق جنگلی موجود نیست. فقدان بستر مناسب رشدی، آبیاری آنها را در مناطقی که کمبود آب دارند، الزامی میکند.
علاوه بر این، نهالکاری در چنین ابعاد گستردهای نیازمند طرح منظم و منسجمیاست که تمام مراحل مختلف از قبیل تهیهٔ بذر و نهال، چگونگی کشت، احیا و نگهداری از آنها را برای مدت زمانی طولانی شامل شود. این طرح هنوز نهایی و منتشر نشده است. کشور ایران دارای بیش از ۱۴ میلیون هکتار جنگل و عرصههای جنگلی است. گرچه بیش از ۷۰ درصد این منابع طبیعی، جنگلهای تخریبشده هستند اما عرصههای هرچند خالی از پوشش گیاهی، بستر بسیار مناسبی برای استقرار زادآوری طبیعی به حساب میآیند. از میان برداشتن عوامل تخریب توأم با دخالتهای پرورشی موجب رشد سریعتر این جنگلها و استقرار زادآوری طبیعی متنوع است. این قبیل زادآوریها نیازی به جنگلکاری با هزینههای سنگین و آبیاری ندارند. آنها بهطور مستقل و کاملاً طبیعی خود را با شرایط آبوهوایی منطقه وفق میدهند.
مظفر شیروانی